Tết Hàn thực là gì? Ý nghĩa, nguồn gốc của Tết Hàn thực

Tết Hàn thực là phong tục cổ truyền của người dân được tổ chức vào ngày 3/3 âm lịch hàng năm. Nhân dịp ngày Tết đang đến gần, hãy cùng Thành Hưng tìm hiểu ý nghĩa, nguồn gốc của ngày lễ cổ truyền này nhé!

Tết Hàn thực là gì?

Tết Hàn thực còn được gọi là tết bánh trôi, bánh chay được diễn ra vào ngày mùng 3/3 âm lịch hàng năm. Bắt nguồn từ truyền thuyết ở Trung Quốc nhưng khi vào Việt Nam ngày này lại có ý nghĩa tâm linh khác biệt, có những thay đổi nhất định để phù hợp với văn hóa.

Tết Hàn thực đã được hợp nhất với Tết bánh trôi, bánh chay thể hiện nét đặc trưng trong phong cách sống của người Việt. Không như Trung Quốc, tết Hàn thực ở Việt Nam không dùng để tưởng nhớ đến hiền sĩ Giới Tử Thôi mà người Việt sẽ hướng tới nguồn cội cũng như nhớ đến công lao của những người đã khuất.

Nguồn gốc của Tết Hàn thực

Theo nghĩa chữ Hán, “hàn” là lạnh, “thực” là ăn, “tết Hàn thực” là tết ăn đồ lạnh. Phong tục cổ truyền này có nguồn gốc từ Trung Quốc với điển tích Giới Tử Thôi chết cháy.

Vua Tấn Văn Công nước Tấn gặp loạn nên phải bỏ nước lưu vong sống cảnh này trú nước Tề, mai ở nước Sở. Trên đường lánh nạn, vua Tấn được hiền sĩ Giới Tử Thôi hết lòng phò trọ. Giới Tử Thôi theo phò vua Tấn Văn Công trong vòng 19 năm trời, cùng nhau nếm mật nằm gai, khổ luyện thành tài. Thậm chí, lúc lương thực cạn kiết, Giới Tử Thôi còn lén cắt một miếng thịt đùi của mình nấu dâng lên vua.

Sau khi biết sự việc, vua Tấn đem lòng cảm kích vô cùng. Thế nhưng, khi đoạt lại ngôi báu, lúc phong thần cho những người có công lại quên mất sự giúp đỡ của Giới Tử Thôi.

Dẫu vậy, Giới Tử Thôi vẫn không hề oán giận, ông đưa mẹ già vào núi ở ẩn. Một thời gian sau, khi vua Tấn Văn Công nhớ ra bèn cho người đi tìm nhưng Giới Tử Thôi không chịu về lĩnh thưởng. Thấy vậy, vua đã hạ lệnh đốt rừng để ép ông phải ra mặt nhưng lại khiến mẹ con ông bỏ mạng chốn núi rừng vào đúng ngày 3/3 âm lịch.

Điều này khiến nhà vua vừa đau lòng, vừa thương xót nên đã lập miếu thờ để tưởng niệm Giới Tử Thôi. Hàng năm, cứ đến ngày 3/3 Âm lịch là trong dân gian phải kiêng đốt lửa ba ngày, chỉ ăn đồ nguội nấu sẵn, ngay cả việc làm cỗ cúng cũng phải làm từ hôm trước.

Ý nghĩa của Tết Hàn thực

Mặc dù nguồn gốc của Tết Hàn thực là vậy. Nhưng ở Việt Nam không phải để tưởng nhớ giới Thử Thôi mà có ý nghĩa dân tộc sâu sắc. Tết hàn thực của người Việt mang màu sắc dân tộc riêng, được lưu giữ mãi trong quá trình dựng nước và giữ nước.

Vào ngày 3/3 Âm lịch hàng năm, các gia đình làm bánh trôi, bánh chay cúng ông bà tổ tiên và kiêng không đốt lửa. Ở nhiều nơi, người dân cùng làm bánh trôi, bánh chay cúng thần hoàng. Những món ăn được nấu trong dịp này làm ra đều được cúng gia tiên với ý nghĩa con cháu một lòng hướng về tổ tiên, nguồn cội.

Tục  ăn bánh trôi bánh chay từ xa xưa, như tấm lòng hiếu kính thơm thảo của người đời sau nhớ về cội nguồn, những người đã khuất. Ấy là tục đẹp sẽ còn mãi với thời gian.

Đây thực sự là một ngày tết cổ truyền có ý nghĩa nhân văn, văn hóa sâu sắc và xứng đáng được gìn giữ cho nhiều thế hệ mai sau.